Usum-Usuman

Usum-usuman nya éta waktu anu nuduhkeun usum atawa waktu nu tangtu, upamana waé usum hujan, usum kadu. Usum-usuman bisa dibagi sababaraha waktu, saperti dihandap ieu.

Waktu nu Patali jeung Kayaan Alam

1. Usum mamaréng nya éta usum mimiti ngijih

2. Usum ngijih nya éta waktu mindeng turun hujan

3. Usum dangdarat nya éta usum panyelang antara ngijih jeung katiga, hujan jeung halodo kakapeungan

4. Usum katiga nya éta usum halodo, usum teu hujan

5. Usum barat nya éta usum angin grdénu jolna ti kulon, pacampur jeung hujan

6. Usum selatan nya éta usum loba angin nu jolna ti kidul-wétan.

Waktu Nu patali jeung Kaayaan nu aya di Masarakat

1. Usum ngagebug nya éta usum loba nu gering parna, loba nu maraot

2. Usum sasalad nya éta usum loba panyakit nu babari tépa

3. Usum parepok ny éta usum loba nu kawin

4. Usum paceklik nya éta usum kurang dahareun, pangpangna béas atawa paré, usum paila

5. Usum tigerat nya éta usum paceklik

6. Usum nguyung nya éta usum paceklik.

Waktu nu Patali jeung Tatanén di Sawah

1. Usum nyambut nya éta mangsa ngagarap sawah

2. Usum tebar nya éta mangsa ngawurkeun binih kana pabinihan

3. Usum tandur nya éta mangsa melak binih parénu tos jadi di kotakan sawah

4. Usum ngarambét nya éta mangsa miceunan jukut nu jaradi antara tangkal paré di sawah

5. Usum celetu nya éta mangsa siki paré geus mimiti cul-cel baruahan

6. Usum beukah nya éta mangsa paré areusian, bareukah

7. Usum rampak nya éta mangsa paré geus rampak kaluar humbutna

8. Usum beuneur héjo nya éta mangsa paré geus beuneur tapi masih kénéh héjo

9. Usum pibuateun nya éta mangsa paré ngadagoan waktu nu mustari pikeun dipanén

10. Usum panén nya éta mangsa paré diala (dibuat).

Waktu nu Patali jeung Tatanén di Huma

1. Usum nyacar nya éta mangsa nyacar leuweung pihumaeun

2. Usum ngahuru nya éta mangsa ngaduruk kai jeung kakayon séjénna

3. Usum ngaseuk nya éta mangsa melak paré huma

4. Usum ngoréd/ngoyos nya éta mangsa meresihan jukut nu jaradi antara luwukan paré ku koréd

5. Usum dibuat/ngétém nya éta mangsa ngala paré (maké étém).