Burokan

Burokan mangrupakeun seni helaran nu popular pisan di Cirebon.  Ceuk para senimanna (utamana di Désa Pakusamben, Kacamatan Babakan, Kabupatén Cirebon), burokan ieu mimiti aya kira taun1934, nalika saurang warga Désa Kalimaro, Kacamatan Babakan, nu ngaranna Kalil nyieun hiji kréasi anyar seni Badawang (bonéka baradag) nyaéta mangrupa Kuda Hiber Buroq. Ceuk cenah, kitu téh dumasar carita rayat di masarakat Islam ngeunaan lalampahan Isro Mi’roj Nabi Muhammad SAW ti Masjidil Haram ka Masjidil Aqsha kalawan tunggang sato kawas kuda jangjangan nu disebut Buroq. Di sagigireun éta, tina sababaraha kasaksian urang Cirebon, Buroq ieu téh mindeng kapanggih ogé dina rupa lukisan kaca di sababaraha wangunan di Cirebon. Lukisan kaca ieu mangrupa kuda sembrani (jangjangan, bandingkeun jeung pégasus na mitologi Kulon) nu beungeutna putri geulis cahayaan. Jadi, urang Cirebon geus teu aneh dina masalah dedegan Buroq mah. Kalil kalawan motékar saterusna nyiptakeun Badawang anyar nu dingaranan Buroq, sedengkeun kasenianana dingaranan seni Genjring Buroq.

Pintonan

Parabot pintonan nu dipaké di antarana sapasang bonéka buroq nu biasa dimaénkeun kuopat urang (dua di hareup, dua di tukang), sababaraha bonéka (badawang) bentuk sato: gajah, monyét, macan, kuda, jeung mindeng ogé diramékeun ku badut. Alat musik nu ngiringkeun Burokan biasana aya sababaraha rupa: tilu dogdog (badag, sedeng, leutik), opat genjring, hiji simbal, organ, gitar, gitar melodi, kromong, suling, jeung kecrék. Laguna dibawakeun ku penyanyi lalaki jeung wanoja, kalan-kalan giliran gumantung kana laguna.

Dina sababaraha kariaan, kayaning hajat hataman, sunatan, kawin, marhabaan, jsb. Prakna biasa lumangsung ti isuk-isuk ngurilingan kampong sabudeureun tempat kariaan.  Ari badawang lian ti Buroq, di antarana aya bonéka gajah, macan, jld, nu saméméhna geus disadiakeun sasajén lengkep salaku saratna.  Lajeng lulugu rombongan mariksa sadaya kalengkepan pintonan bari maca do'a. Pintonan dimimitian kutatabeuhan, lajeng usik dibarengan kutembang Asroqol (solawat Nabi jeung Barzanji).  Rombongan pintonan kakara maju sanggeus masarakat ngumpul, nu beuki lila beuki ramé sabab masarakat bisa milu aub ngareuah-reuah. Ari dina acara sunatan, budak nu disunatan ditumpakkeun kana Buroq bari make papakéan lengkep disenangkeun, sedengkeun barudak nu hayang tumpak bonéka-bonéka liana disina mayaran tara Rp. 500-1000,-.

Nalika diarak, lalaguanana robah-robah, teu wungkul Asroqol, kaasup lagu tarling, dangdut, jaipong, kawas Limang Taun, Sego Jamblang, Jam Siji Bengi, Sandal Barepan, Garet Bumi, Sepayung Loroan, Kacang Asin, Tilil Kombinasi, malah lagu-lagu nu keur popular kayaning Pemuda Idaman, Melati, Mimpi Buruk, Goyang Dombrét, jrrd. Sapanjang pintonan Burokan, nu matak ngirut mah tetep bonéka Buroq, sabab panggeulisna jeung polah para pangiringna nu pikaresepeun.

Nepi ka kiwari, opat generasi ti Kalil, seni Genjring Buroq beuki dipikaresep kumasarakat, malah sumebar kaluar Cirebon, kayaning Losari, Cirebon, Brebes, Banjarharja, Karangsuwung, Ciledug, Kuningan, jeung Indramayu. Nu onjoy kiwari nyaéta Genjring Burok Gita Remaja ti Désa Pakusamben nu dipingpin ku Mustofa (lain turunan Kalil) ti taun 1969.

Rujukan:

• GanjarKurnia. 2003. Deskripsi kesenian Jawa Barat. Dinas Kebudayaan & Pariwisata Jawa Barat, Bandung.

Sumber: Salakanagara